แฟ้มธรรม ตอนที่ ๑๖: เปิดตารางคะแนน “นักธรรม-บาลี” ยุคบุกเบิก ตัดเกรดกันโหดแค่ไหน?
ในยุคปัจจุบัน เราคุ้นเคยกับการสอบที่วัดผลเป็น “สอบได้” หรือ “สอบตก” แต่หากย้อนกลับไปดูเอกสารจดหมายเหตุชิ้นนี้ เราจะพบ “เกณฑ์มาตรฐาน” ที่ระบุคะแนนไว้อย่างชัดเจนว่า ใครจะได้เป็น “ชั้นเอก” (เกียรตินิยมอันดับ 1), “ชั้นโท” หรือ “ชั้นตรี”
สิ่งที่น่าสนใจที่สุดคือการแยกประเภท “เปรียญบาฬี” ที่มีการระบุการสอบแบบ “แปลปาก” (Oral Exam) ไว้ด้วย ซึ่งหาดูได้ยากในปัจจุบัน!
📊 สรุปเกณฑ์คะแนน: ใครคือ “ตัวท็อป” ในสนามหลวง?
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจน เราได้ถอดรหัสข้อมูลจากเอกสารโบราณออกมาเป็นตารางสมัยใหม่ ดังนี้:
| ประเภทการสอบ | 🥇 ชั้นเอก (Excellent) | 🥈 ชั้นโท (Good) | 🥉 ชั้นตรี (Pass) | ⚠️ นอกชั้น (Average Pass) |
| ๑. นักธรรม | ๑๒ คะแนน (เต็ม) | ตั้งแต่ ๙ คะแนน | ต่ำกว่า ๙ คะแนน | ต้องเฉลี่ยคะแนน (สูงกว่าเกณฑ์ตก) |
| ๒. เปรียญธรรม | ๙ คะแนน (เต็ม) | ๘ คะแนน | ๗ หรือ ๖ คะแนน | ต้องเฉลี่ยคะแนน |
| ๓. เปรียญบาฬี | ๓ คะแนน (แปลเขียน) | ๒ คะแนน (แปลเขียน) | ไม่มีระบุคะแนน | (ดูหมายเหตุด้านล่าง) |
💡 เกร็ดน่ารู้:
- “นอกชั้น” คืออะไร? : คือผู้ที่สอบผ่านโดยใช้วิธี “เฉลี่ยคะแนน” (เอาวิชาที่ได้คะแนนเยอะ มาโปะวิชาที่ได้คะแนนน้อย) แม้จะสอบผ่านได้เป็นเปรียญหรือนักธรรมเหมือนกัน แต่จะไม่ถูกจัดให้อยู่ในชั้น เอก โท หรือ ตรี
- เปรียญบาฬี (แปลปาก): ในเอกสารระบุว่าใช้วิธี “ปรึกษา” (สอบปากเปล่า/สัมภาษณ์) ซึ่งมีแค่ “ชั้นตรี” เท่านั้น
📜 เอกสารจดหมายเหตุ: บันทึกคะแนนนักธรรม เปรียญธรรม เปรียญบาฬี
(ด้านล่างนี้คือข้อความจากเอกสารต้นฉบับ สังเกตการสะกดคำว่า “แคนน” แทน “คะแนน” และ “บาฬี” แทน “บาลี”)
คลิกเพื่ออ่านเอกสารจดหมายเหตุ: บันทึกคะแนนนักธรรม เปรียญธรรม เปรียญบาฬี
คะแนน นักธรรม เปรียญธรรม เปรียญบาฬี
นักธรรม
- ชั้นเอก ได้ทุกอย่าง แคนนเต็ม ๑๒
- ชั้นโท ” ” ตั้งแต่ ๙
- ชั้นตรี ” ” ต่ำกว่า ๙
- นอกชั้น ต้องเฉลี่ยแคนน แต่สูงกว่าแคนนจำกัด
เปรียญธรรม
- ชั้นเอก ได้ครบทุกอย่าง แคนนเต็ม ๙
- ชั้นโท ” ” ๘
- ชั้นตรี ” ” ๗ หรือ ๖
- นอกชั้น ต้องเฉลี่ยแคนน
เปรียญบาฬี
ชั้นตรี ไม่มี
แปลปาก ปรึกษา มีชั้นตรี
แปลเขียน
ชั้นเอก แคนน ๓
ชั้นโท .” ๒
