แฟ้มธรรม ตอนที่ ๓๙: ไม่ต้องแบกตำราเข้ากรุง! ย้อนรอยประกาศปี ๒๔๖๕ กระจายศูนย์สอบ “นักธรรมโท” สู่ภูธร
ความลำบากของพระบ้านไกล ย้อนกลับไปก่อนปี พ.ศ. ๒๔๖๕ การศึกษาพระปริยัติธรรมเริ่มบูมมากในต่างจังหวัด แต่มีปัญหาใหญ่คือ:
Daily Archive: December 7, 2025
แฟ้มธรรม ตอนที่ ๓๘: Update Patch ๒๔๖๔! สยบความสับสน “ลิสต์ตำราเรียนใหม่” สำหรับนักธรรมตรี-โท (เช็คด่วนก่อนสอบ!)
ในวันเดียวกับที่มีการเปิดตัว “นักธรรมชั้นเอก” (ดูตอนที่ ๓๗) พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชินวรสิริวัฒน์ (ผู้รักษาการแทนสมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ ในขณะนั้น) ก็ทรงออกประกาศอีกฉบับเพื่อแก้ปัญหา “ความสับสน” ของนักเรียนนักธรรมชั้นตรีและโท
แฟ้มธรรม ตอนที่ ๓๗: จิ๊กซอว์ชิ้นสุดท้าย! เปิดหลักสูตร “นักธรรมชั้นเอก” สู่ภูมิรู้ระดับ “พระเถระ” (พ.ศ. ๒๔๖๔)
หลังจากปูพื้นฐานความรู้ด้วย “นักธรรมชั้นตรี” และ “ชั้นโท” จนแน่นปึ้กแล้ว ในปี พ.ศ. ๒๔๖๔ คณะสงฆ์ได้ประกาศเปิดตัวหลักสูตรสูงสุด นั่นคือ “นักธรรมชั้นเอก”
แฟ้มธรรม ตอนที่ ๓๖: The Beginning of Branding! กำเนิด “ตราธรรมจักร” โลโก้สอบนักธรรม-บาลี ที่ใช้มาถึงปัจจุบัน (เริ่มใช้ปี ๒๔๖๓)
เคยสังเกตไหมครับ? บนใบประกาศนียบัตรนักธรรมหรือเปรียญธรรม จะมีตราประทับรูป “กงล้อ” (ธรรมจักร) อยู่เสมอ… ตรานี้ไม่ได้เกิดขึ้นลอยๆ แต่มีที่มาที่ไปและได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตจาก รัชกาลที่ ๖ อย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. ๒๔๖๓
แฟ้มธรรม ตอนที่ ๓๕: เมื่อรัชกาลที่ ๖ ทรง ‘รีดีไซน์’ พัดยศ! แก้ปัญหา “มองไม่ชัด” สู่อร่ามตาด้วยระบบสีใหม่ (เริ่มใช้ปี ๒๔๖๓)
ปัญหาเกิดในงานพระราชพิธี เรื่องมีอยู่ว่า ในงานพระราชพิธีบำเพ็ญพระราชกุศลพระบรมศพของ “สมเด็จพระพันปีหลวง” (สมเด็จพระศรีพัชรินทราฯ) ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๖) ทอดพระเนตรเห็นพัดยศของพระเปรียญธรรม ๔ ประโยค และ ๕ ประโยค แล้วทรงรู้สึกว่า… “เลขหมายบนพัดมันดูกลมกลืน มองไม่ค่อยถนัด” (User Experience ไม่ดี) พระองค์จึงทรงออกแบบลวดลายและสีสันใหม่ แล้วส่งให้เจ้ากรมธรรมการดู ปรากฏว่าเป็นที่พอพระราชหฤทัย สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ จึงประกาศใช้ระบบ “Color Coding” ใหม่ ดังนี้: 🎨 ระบบสีพัดเปรียญแบบใหม่ (The New...
แฟ้มธรรม ตอนที่ ๓๔: หมดเวลาสายชิล! ประกาศปี ๒๔๖๒ สั่ง “อัปเกรดเกณฑ์สอบ” ใครตกวิชาหนึ่ง ต้องเทพวิชาอื่นถึงจะรอด!
ในยุคแรกๆ การสอบนักธรรมมี “ตัวช่วย” สำคัญที่เรียกว่า “วิธีเฉลี่ยคะแนน” ซึ่งช่วยให้พระเณรที่สอบตกบางวิชา ยังมีสิทธิ์สอบผ่านได้ถ้าวิชาอื่นทำคะแนนได้ดี (The Carry System)
