Tagged: มหาเถรสมาคม

ในภูมิทัศน์ของการศึกษาไทย “โรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา” ถือเป็นโมเดลที่ท้าทายที่สุดรูปแบบหนึ่ง เพราะเป็นการจัดการศึกษาแบบ “ทวิภาค” (Dual Curriculum) ที่ต้องหลอมรวมหลักธรรมทางศาสนาเข้ากับวิชาการทางโลก ภายใต้โจทย์ที่ซับซ้อนนี้ การบริหารจัดการจึงมิอาจขึ้นอยู่กับหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งเพียงลำพัง แต่ต้องอาศัยการประสานพลังระหว่าง “จักรล้อแห่งธรรม” (คณะสงฆ์) และ “จักรล้อแห่งรัฐ” (กระทรวงศึกษาธิการ)

ในระบบการศึกษาของคณะสงฆ์ไทย “สำนักเรียน” มิได้เป็นเพียงอาคารสถานที่สำหรับการเรียนรู้ธรรมะและบาลีเท่านั้น แต่คือนิติบุคคลทางศาสนาที่มีสถานะรับรองตามกฎหมาย ภายใต้ พระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. ๒๕๖๒ และข้อบังคับฉบับล่าสุดปี พ.ศ. ๒๕๖๗ ได้วางกลไกการจัดตั้งที่รัดกุม โดยกำหนดให้ มหาเถรสมาคม (มส.) เป็นองค์กรผู้ทรงอำนาจอนุมัติขั้นสุดท้าย กระบวนการนี้สะท้อนถึงการยกระดับมาตรฐานการศึกษาที่ต้องผ่านการ “กลั่นกรอง” ตามลำดับชั้นการปกครองอย่างเป็นระบบ

ในอดีต การขยายโอกาสทางการศึกษาของคณะสงฆ์มักขึ้นอยู่กับดุลยพินิจและบริบทของแต่ละพื้นที่ แต่ภายใต้ร่มเงาของ พ.ร.บ.การศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. ๒๕๖๒ และข้อบังคับใหม่ปี พ.ศ. ๒๕๖๗ การจัดตั้ง “สำนักศาสนศึกษา” (หน่วยจัดการศึกษาแผนกธรรมและบาลีภายในวัด) ได้ถูกวางระบบใหม่ให้มีความรัดกุมและเป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ กระบวนการนี้มิใช่เพียงพิธีกรรมทางเอกสาร แต่คือการกลั่นกรองคุณภาพผ่านลำดับชั้นการปกครองสงฆ์ที่ซับซ้อน เพื่อให้มั่นใจว่าสถานศึกษาที่เกิดขึ้นใหม่จะมีศักยภาพเพียงพอในการสร้างศาสนทายาท

พัฒนาการของการศึกษาพระปริยัติธรรมได้ก้าวเข้าสู่จุดเปลี่ยนครั้งสำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์ร่วมสมัย เมื่อมีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. ๒๕๖๒ กฎหมายฉบับนี้มิได้เพียงแค่ยกระดับสถานะของโรงเรียนพระปริยัติธรรมเท่านั้น แต่ยังถือเป็นการ “รื้อสร้าง” (Deconstruction) โครงสร้างการกำกับดูแลเดิม